Begin deze week was nogal uitgebreid in het Britse nieuws dat een op de tien kinderen als ze negen jaar oud zijn naar pornografie gekeken heeft. Dit, volgens een in de pers verontrustend genoemd nieuw onderzoek[1] onder verantwoordelijkheid van de kindercommissaris voor Engeland Dame Rachel de Souza[2]. Uit het rapport bleek ook dat een kwart van de leerlingen in hun laatste jaar van de basisschool al eens porno heeft gezien.

Opvallend genoeg is vrij veel van het materiaal dat door kinderen en jongeren wordt bekeken gewelddadig van karakter. Het rapport wijst ook op mogelijke schadelijke effecten van blootstelling aan gewelddadige pornografie. Bijna de helft van de 16- tot 21-jarigen die aan het onderzoek deelnamen, ging ervan uit dat meisjes seks ‘verwachten’ of ‘genieten’, waarbij sprake is van enige fysieke agressie, zoals wurging.

Inderdaad is ook mijn eerste reactie dan dat dit nogal verontrustend is, dus volop reden om hier (weer[3]) eens wat dieper op dit onderwerp in te gaan.

Het rapport roept de vraag bij me op hoe oud ikzelf was toen ik voor het eerst pornografisch materiaal zag. Ik zou het niet meer heel precies weten, maar ik haalde van jongs af aan oud papier op en daar zat vaak wel eens een seksblaadje tussen. Dat was dan niet alleen De Lach[4], een blad dat zulk voorzichtig bloot toonde dat het al in 1972 sneuvelde omdat het de concurrentie met de veel explicietere bladen Chick[5] en Candy[6] niet aankon. Deze verschenen vanaf 1968 en laat ik toen 10 of 11 geweest zijn. Als die tussen het oud papier zaten, dan was het ook wel delen geblazen met al je vrienden.

Na de eerste twee volgden heel veel meer seksbladen, in allerlei categorieën, want alles moest kunnen in de jaren zeventig. Seksuele beelden van kinderen waren toen bijvoorbeeld volop te koop evenals van seks met dieren. Vooral in dat laatste was Nederland een grote producent, een praktijk die pas in 2010 (!) verboden is[7]. Alle bladen hebben de slag met het internet overigens verloren, als laatste ging Candy voor de bijl in 2016[8].

Is het inderdaad erg om vrij jong al expliciete pornografie te zien? Regelmatig verschijnen er van dit soort verontrustende berichten. Een algemene zoekopdracht ernaar via Google levert al gauw een behoorlijk aantal eerdere rapporten op. Probleem is vooral dat je het effect van porno op kinderen niet echt goed kunt onderzoeken

De ideale studie is vrij gemakkelijk te verzinnen. Je moet een groep tieners verzamelen die nog nooit online pornografie hebben bekeken, en hen vervolgens gedurende twee tot drie maanden een constante dosis ervan geven. Aan het einde moeten ze worden ondervraagd om te zien of hun houding of acties zijn veranderd. Er moeten tests komen voor zowel mentale als fysieke effecten. En al deze gegevens vergelijk je dan met een controlegroep tieners die nog steeds geen porno bekeken hebben. U begrijpt wel waarom niemand zich aan zo’n onderzoek gaat wagen en maar goed ook. Dus blijft het meer bij onderzoek hier omheen[9].

Deze discussie doet me overigens denken aan de discussie over in hoeverre gewelddadige games ook in het echte leven agressie oproepen. Er verschijnt wel eens wat waarin dit nogal gerelativeerd wordt[10], maar ook wel eens iets waarin dit toch wel als aannemelijk wordt gezien[11]. Ook hierbij is echt goed onderzoek eigenlijk niet te doen. Toch schat ik in dat de meeste tieners het verschil wel weten tussen pornografie en seks in het echte leven, op dezelfde manier waarop ze weten dat een gewelddadige videogame niet de echte wereld is[12]. Maar zeker weten doe ik dat niet en bewijzen kan ik het al helemaal niet.

Dus?

Om te beginnen zouden internetbedrijven bepaald meer moeten doen om te voorkomen dat te jonge kinderen seks kunnen bekijken en zeker de gewelddadige varianten daarvan. Ik zeg al veel langer dat je deze bedrijven meer als uitgevers moet behandelen en dus ook harder moet aanpakken hierop[13]. Dat wil niet zeggen dat er nu niets gebeurt[14], maar dat is nog bij lange na niet genoeg.

Ga er vervolgens ook maar van uit dat je kinderen (gelukkig overigens) interesse in seks ontwikkelen en daarmee waarschijnlijk ook online iets zullen gaan doen als die mogelijkheid er is. Dus ontkom je er niet aan om ze al op vrij jonge leeftijd hierin wijzer te maken en met ze te praten over echte relaties en seks, zij het wel wanneer dit ook past bij hun ontwikkeling.

Respect en vrijwilligheid zijn bij relaties en seks kernbegrippen en wie dat jong al leert zal ook veel gemakkelijker het gebrek daaraan in porno herkennen en daarmee het onechte ervan. Doe je dit allemaal niet en kom je pas in actie als je ontdekt dat je kind of kinderen online porno kijken, hier dan nog wel wat aardige valkuilen waar je niet in moet trappen[15] als je ze hierop aanspreekt.

Hoe je het ook wendt of keert, seks hoort bij ons leven, dus behandel het onderwerp dan ook maar gewoon zo.


[1] https://www.childrenscommissioner.gov.uk/report/a-lot-of-it-is-actually-just-abuse-young-people-and-pornography/

[2] https://www.childrenscommissioner.gov.uk/about-us/the-childrens-commissioner-for-england/

[3] https://petersvisser.nl/2018/06/20/lets-talk-about-sex/#more-312

[4] https://www.kb.nl/ontdekken-bewonderen/topstukken/tijdschrift-de-lach

[5] https://nl.wikipedia.org/wiki/Chick

[6] https://nl.wikipedia.org/wiki/Candy_(tijdschrift)

[7] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2010-111.html

[8] https://eenvandaag.avrotros.nl/item/laatste-echte-pornoblad-candy-verdwijnt/

[9] https://aifs.gov.au/research/research-reports/effects-pornography-children-and-young-people

[10] https://nos.nl/artikel/2088530-games-leiden-niet-per-definitie-tot-meer-agressie

[11] https://www.knack.be/nieuws/er-is-reden-om-voorzichtig-te-blijven-gewelddadige-games-kunnen-wel-degelijk-tot-agressie-leiden/

[12] https://www.jmouders.nl/gewelddadige-computerspelletjes/

[13] https://socialmediahq.com/if-social-media-companies-are-publishers-and-not-platforms-that-changes-everything/

[14] https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2019-2024/johansson/blog/regulation-needed-fight-against-child-sexual-abuse-csa-online-companies-must-use-their-technical_en

[15] https://www.defendyoungminds.com/post/mistakes-parents-make-when-kid-is-watching-porn

Deel deze column