woensdag 27 maart 2019

Nu een week na de Statenverkiezingen het opgedwarrelde stof wat is gaan liggen, kunnen we iets helderder kijken naar wat er gebeurd is. Forum voor Democratie is vanuit het niets met uiteindelijk 86 Statenzetels de grootste partij geworden[1]. Naar verwachting worden ze dat met 13 zetels ook in de Eerste Kamer, maar wees niet verbaasd als dat toch anders loopt. Uit eigen ervaring weet ik dat de kiesprocedure voor de Eerste Kamer erg ingewikkeld is en geen kwestie van gewoon stemmen op de kandidaat naar eigen keuze. Ook is niet gezegd dat FvD alle Statenleden wel geïnstalleerd krijgt voor die tijd. Er stonden ook mensen op hun lijsten die niet in de betreffende provincie wonen[2] en ook een aantal die helemaal niet verkiesbaar willen zijn in de Staten[3]. Dat laatste blijft voor mij een rare vorm van kiezersbedrog, waarbij FvD overigens niet de enige partij is die dit doet.

Interessant is om te kijken wie er op FvD hebben gestemd en ook waarom[4]. Dan valt op dat de stemmers op deze partij vaker man zijn, wat ouder, buiten de stad wonen en ook lager opgeleid zijn dan gemiddeld. Bij dat laatste valt op dat er wel meer hogeropgeleiden op FvD stemmen dan ooit op de PVV. Maar daar is weer interessant bij dat ook deze mannelijke hoogopgeleide FvD-stemmers vaker al hun nieuws van internet halen en niet meer uit de wat traditionelere media en daarmee net zo geneigd zijn om op extremere partijen te stemmen[5].
Misschien een enkeling uitgezonderd heeft men uiteraard niet op FvD gestemd vanwege hun provinciale standpunten. Provinciespecifieke verkiezingsprogramma’s waren er niet en de kandidaten werden uit de campagne weggehouden en zijn dus vrijwel allemaal onbekend [6].

De officiële campagneboodschap waarmee Forum de verkiezingen won zou je kunnen zien als terugdraaiing van het in hun ogen onnodige klimaatbeleid, een einde aan de te massale immigratie en het terughalen van de eigen soevereiniteit. Het gaat hierbij waarschijnlijk meer om gevoelens dan om de cijfers, want FvD appelleert heel sterk aan een ondergangsdenken. “En zo staan we hier, vanavond, te elfder ure, letterlijk, te midden van de brokstukken van wat ooit de grootste en mooiste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend.” aldus Baudet in zijn veelbesproken overwinningsspeech[7]. Dit klinkt mooi, maar is nogal gek om te zeggen over een van de rijkste landen ter wereld, dat in dezelfde week als de verkiezingen gestegen blijkt in het jaarlijkse overzicht (in figuur 2.7) van het World Happiness Report[8].

De overwinningsspeech van Baudet laat ook een wat grimmig beeld zien. Met name in: “We worden ondermijnd door onze universiteiten, onze journalisten, door de mensen die onze kunstsubsidies ontvangen en die onze gebouwen ontwerpen. En bovenal worden we ondermijnd door onze bestuurders.” Melvin Schut laat zien dat FvD in de toespraak van Baudet behoorlijk aansluit bij de blank-nationalistische terminologie die we vanuit de Verenigde Staten verspreid hebben zien worden[9]. Je mag je inderdaad afvragen of alle FvD-stemmers hier zo blij mee geweest zullen zijn.
Nou is het wel Nederland-coalitieland, dus de volgende dag neemt Baudet al weer flink gas terug[10]. De vraag is of dat voldoende vertrouwen wekt. Uiteindelijk hebben ongeveer vijf van de zes kiezers niet op FvD gestemd en vraag ik me af wie er in de verschillende provincies zin heeft om met onbekende en politiek onervaren mensen in een coalitie te gaan zitten. Als geen ander weet ik dat politiek een behoorlijk taai en saai vak is en de provinciale politiek is dit zo mogelijk het meest. Je grote verhaal is maar een heel klein onderdeel hiervan en ook nog eens het makkelijkste. Vertrouwen in jou en de gunfactor die je daarmee opbouwt zijn vele malen belangrijker, maar dan moet men jou en je standpunten wel kennen.

Als de colleges in de provincies zijn gevormd en de Eerste Kamer gekozen is, kon Rutte wel eens gelijk krijgen met zijn haast wat laconieke opmerking dat het nu vooral wat meer bellen wordt[11], hoe opzienbarend deze verkiezingsuitslag ook was. En wees niet verbaasd als FvD door eigen toedoen overal buiten staat als men vooral aan het eigen verhaal wil vasthouden, wat ook nog eens indruist tegen dat van de andere grote winnaar GroenLinks.

Je hebt in Nederland als politieke partij ook anderen nodig, zelfs als je vanuit het niets de grootste wordt.

[1] https://www.kiesraad.nl/actueel/nieuws/2019/03/25/vastgestelde-uitslagen-provinciale-statenverkiezingen-2019

[2] https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/21/gekozen-fvders-vormen-vernuftig-netwerk-met-tal-van-dubbelfuncties-a3954175

[3] https://www.ad.nl/binnenland/hiddema-en-nanninga-fvd-zien-af-van-statenzetels~a3baa235/

[4] https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/21/fvd-aantrekkelijk-voor-klimaatscepticus-a3954192

[5] https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-political-science/article/gender-differences-in-vote-choice-social-cues-and-social-harmony-as-heuristics/DB58CD40104BABA70AF2917DD5C89AF4

[6] https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/2019/03/met-wie-gaat-forum-voor-democratie-de-zetels-vullen

[7] https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2019/minervas-uil-en-de-wedergeboorte-van-nederland-de-opmerkelijke-speech-van-thierry-baudet-ontleed/

[8] http://worldhappiness.report/ed/2019/changing-world-happiness/

[9] https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/25/dit-was-niet-de-baudet-waarop-velen-stemden-a3954485

[10] https://nos.nl/artikel/2277028-baudet-bereid-om-compromissen-te-sluiten.html

[11] https://www.ad.nl/politiek/rutte-zal-moeten-bellen-bellen-bellen~a27a49c1/

Deel deze column