woensdag 19 september 2018
Het zal u vast niet ontgaan zijn dat het nu tien jaar geleden is dat Lehman Brothers omviel. Op 15 september 2008 vroegen ze Chapter 11 bankruptcy protection aan. Deze investeringsbank was het slachtoffer geworden van de veel verleende subprime[1] hypotheken. Door het opknippen en doorverkopen hiervan waren die bij heel veel banken terecht gekomen[2].
Ik herinner me het moment nog goed dat ik het op het nieuws hoorde, maar ook dat het me niet meteen duidelijk was dat dit zo erg was. Er viel een behoorlijk grote bank in Amerika om en daar was al meer aan de hand. Maar ja, het leek ver weg ook al waarschuwde er wel eens iemand voor een grote crisis.
Beroepsmatig was dat al vrij snel anders. Ik was toen gedeputeerde in Noord-Holland en we werden in de loop van die week geïnformeerd dat we 20 miljoen euro bij Lehman Brothers Duitsland hadden uitstaan. Dat was wel even schrikken, maar uiteindelijk bleek dat bedrijf onafhankelijk en is dat geld vrij snel volledig teruggekomen.
In Nederland hakte het omvallen van de IJslandse banken er veel meer in. Er waren er drie die in de loop van die september in de problemen kwamen: Landsbanki, Kaupthing en Glitnir. Deze laatste was heel klein en werd nog eind van die maand genationaliseerd en alles werd uitbetaald. Begin oktober vielen de beide andere banken wel om. Particulieren en overheden hadden zo’n 450 miljoen euro uitstaan dat niet onder de bankgarantie van 100.000 euro[3] viel en vanwege het voorschieten daarvan had de Nederlandse staat 1,3 miljard euro van IJsland tegoed.
Wie bij Kaupthing geld had uitstaan kreeg dat in de loop van 2009 al terug, omdat het een binnenlandse bank bleek en IJsland alle binnenlandse vorderingen met voorrang terugbetaalde [4]. Moeilijker lag dit bij Landsbanki, ook het moederbedrijf van Icesave waar veel particulieren geld hadden weggezet op basis van de toen beloofde 5,5% rente, omdat dit bedrijf een Nederlandse vestiging had. Uiteindelijk zou dit jaren later ook allemaal geregeld worden[5], maar toen was de financiële crisis al lang toegeslagen.
Het vertrouwen in het stelsel was weg en dat is het belangrijkste fundament van de financiële wereld[6]. Maar nu bloeit de economie weer als nooit tevoren, Nederland heeft een jaar met meer dan 3% economische groei achter de rug[7] en de AEX bereikte deze zomer de hoogste stand in zeventien jaar[8]. Gelukkig is de crisis nu helemaal over, toch?
Nou ja, Italië, toch de derde economie van Europa, is nog steeds hard op weg om failliet te gaan. De ECB heeft voor 341 miljard euro Italiaanse staatsschulden opgekocht, maar het land houdt een enorme staatsschuld van 2400 miljard euro; 132% van het bbp, waar 60% is toegestaan[9]. Daarnaast is ook de mondiale schuld enorm gegroeid naar 237.000 miljard dollar[10]. Dit is al bijna driemaal de wereldeconomie. China is daarbinnen in schuld vervijfvoudigd naar ruim 25.000 miljard dollar, tweemaal hun economie. Deze schulden zijn ook echt in dollars, waardoor de rentelast ook toeneemt. Anders dan de euro wordt de rente op de dollar niet meer zo geforceerd laaggehouden. In Nederland is de hypotheekschuld eng hoog met 695 miljard euro, ruim 100 miljard meer dan tien jaar geleden[11] en daarmee bijna gelijk aan onze hele economie. Tegelijk zijn we er in onze lonen niet heel veel op vooruit gegaan[12].
Gelukkig maar dat we de financiële wereld nu wel kunnen vertrouwen om hier zorgvuldig mee om te gaan, zei hij cynisch[13].
[1] http://www.dfbonline.nl/begrip/6866/subprime
[2] https://www.investopedia.com/articles/economics/09/lehman-brothers-collapse.asp
[3] https://www.consumentenbond.nl/sparen-en-beleggen/deposito-garantie-stelsel
[4] https://www.rtlnieuws.nl/economie/artikel/3596196/ijslandse-bank-betaalt-miljoenen-terug-aan-groningen-en-dordrecht
[5] https://nos.nl/artikel/2000099-ijslands-geld-terug-bij-overheden.html
[6] https://financieel.infonu.nl/diversen/25434-vertrouwen-het-belangrijkste-kapitaal-van-een-bank.html
[7] https://economie.rabobank.com/publicaties/2018/maart/groei-nederlandse-economie-onverminderd-hoog/
[8] https://www.parool.nl/amsterdam/aex-sluit-op-hoogste-stand-sinds-2001~a4601949/
[9] https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/dankzij-italie-is-europees-crisisspook-terug-van-nooit-weggeweest~bbfa8faf/
[10] https://marketupdate.nl/nieuws/economie/kredietcrisis/wereldwijde-schulden-naar-record-van-237-biljoen/
[11] http://www.huizenmarkt-zeepbel.nl/tag/hypotheekschuld-nederland/
[12] https://www.ad.nl/economie/nederlanders-verdienen-maar-neneacute-t-iets-meer-dan-in-de-crisisjaren~ab6e8b3e/
[13] https://financeinnovation.nl/vertrouwen-financiele-sector-neemt-af-fintechs/
0 reacties
1 pingback