Ja, ja 2024….

Vorig jaar was ik bepaald niet positief over het dan afgelopen jaar 2023[1], maar een lichtpuntje was nog wel de COP28 waar voor het eerst is afgesproken dat landen beginnen met het uitfaseren van fossiele brandstoffen. Helaas moet ik dan gelijk maar zeggen dat de COP29 van afgelopen jaar niet echt een verdere positieve invulling wist te geven aan de aanpak van de klimaatcrisis[2].

Bedoeld als de ‘Finance COP’ waar ontwikkelde landen eindelijk hun historische financiële verantwoordelijkheid van 1,3 biljoen dollar nakomen, gaat er niet meer dan $300 miljard per jaar vanaf 2035 naar de kwetsbare landen. En dan mogelijk ook nog in de vorm van leningen, aan landen dus die al in de schulden zitten en het zich gewoonweg niet kunnen veroorloven om nog meer rente te betalen. Die $300 miljard per jaar verdubbelt de huidige inspanningen in reële termen niet eens!

Om de wereldwijde temperatuurstijging onder de 1.5°C van Parijs te houden, moeten landen echt actie leveren door middel van verbeterde Nationaal vastgestelde bijdragen (NDC’s). Dit zijn de langetermijndoelen die uiterlijk februari 2025 moeten worden ingediend en die de komende vijf jaar als leidraad dienen voor de klimaatacties door de landen. Een aantal, zoals Indonesië en het Verenigd Koninkrijk, heeft de plannen al ingediend en die zijn gelukkig wel iets ambitieuzer. Maar het uitstel op deze laatste COP van een beslissing met indicaties welke kant die overige NDCs op moeten geeft toch een vertragend signaal af.

Maar ja, wie zijn wij om te klagen als er zelfs Kamervragen[3] gesteld moeten worden of dit kabinet de klimaatverandering wel serieus neemt. Volgens de meest verantwoordelijke minister Hermans wel[4], maar het voorspelt altijd weinig goeds als je iets vanzelfsprekends moet verdedigen bij je politieke vrienden en daar behoorlijk wat woorden voor nodig hebt[5].

Moeten we het opnieuw hebben over de oorlog door Rusland in Oekraïne en de oorlog door Israël in Gaza, en nu ook in andere omringende landen? Helaas wel, ja! Inmiddels is Netanyahu op gelijke diepte geplaatst als Poetin door het Internationale Strafhof[6] en dat lijkt me eerlijk gezegd niet meer dan terecht. Ja, ik blijf ook nog steeds vinden dat Israël het recht had om in actie te komen tegen Hamas, maar er blijft altijd het punt van proportionaliteit. En die lijkt met het platmaken van Gaza en met ruim meer dan 40.000 doden inmiddels wel zoek[7]. En dan ook nog eens er ongeveer alles aan doen om de broodnodige hulp daar tegen te werken[8], dus geen wonder dat de kwalificatie genocide steeds meer aan het Israël van Netanyahu blijft kleven[9]. Onbegrijpelijk dat we dat maar zo blijven steunen als Westen en heel raar dat we een vergelijkbaar iemand als Poetin dan – terecht – zo bestrijden.

En nee, mijn kritiek op de acties van Israël in Gaza is geen aanval op joden of het jodendom. Persoonlijk heb ik niet veel met religies, daarvoor ben ik teveel wetenschapper, maar dat mensen andere keuzes maken respecteer ik volkomen binnen rechtsstatelijke grenzen. “Mij gaat het vooral om de instituties en staten, daar wil ik de rechtsstatelijke neutraliteit voor ieders democratische rechten en vrijheden bij uitstek gerespecteerd zien en die zie ik in de acties van Rusland naar Oekraïne of Israël naar Gaza nu niet echt terug,” schreef ik vorig jaar al en dat blijft overeind. Joden verwijt ik op zich niets, maar mensen die dit Israël van Netanyahu steunen mogen van mij behoorlijk kritisch aangepakt worden, ook als ze jood zijn. Of dit wat uithaalt is nog een vraag, maar wanhoop niet. Syrië laat weer eens zien dat het snel kan gaan, dat moeten we ook maar voor ogen houden.

Ik maak hier maar niet veel woorden meer vuil aan dit kabinet. Daarvoor zijn de echte daden ervan te gering, hoewel ze met gekleurde informatie over van alles er nog wat van proberen te maken[10]. Zelf zal ik de kwalificatie knettergek niet snel gebruiken, maar ik snap de verzuchting van Kati Piri (GL-PvdA) wel over het grote PVV-boegbeeld Faber[11].

Lekker zo hoor ik u nu denken, is er nou niets positiefs te melden? Nou, ik ben heel erg getroffen door de manier waarop Gisèle Pelicot in Frankrijk haar rechtszaak gevoerd heeft tegen haar ex-man die haar jarenlang heeft gedrogeerd, zodat meer dan 70 mannen haar konden verkrachten. Terecht heeft hij de maximum straf gekregen, voor de medeverdachten waren er wel veelal lagere straffen, maar gelukkig geen enkele vrijspraak. Los daarvan was Gisèle Pelicot voor mij al een van de belangrijkste personen van dit jaar en mogen we hopen dat deze zaak heel veel doorwerking gaat hebben!

En op de valreep nog een doorbraak voor kwantumcomputing met een betrouwbaar werkende kwantumchip. Gaat dat echt werken, dan zou dit het energieverbruik van grootschalige dataverwerking, en dan zeker bij kunstmatige intelligentie, enorm terug kunnen brengen[12]. Maar goed, ik heb thuis moeten beloven het nooit meer over kwantummechanica te hebben, dus wil ik daar hier verder niet teveel aandacht op leggen.

Maar met deze laatste positieve noot wil ik dit jaar afsluiten en hopen op een mooi en vooral ook vredevol 2025!

P.S. Ik beloof volgend jaar weer wat vaker een column te schrijven. Na de herverkiezing van Trump was de motivatie ervoor wel wat weggezakt.

[1] https://petersvisser.nl/2023/12/27/2943/#more-2943

[2] https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/klimaattop-cop29-in-bakoe-azerbeidzjan-overzicht-van-de-reacties

[3] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2024Z18796&did=2024D44842

[4] https://wnl.tv/2024/12/05/hermans-klimaatverandering-niet-ter-discussie-in-kabinet

[5] https://open.overheid.nl/documenten/dbcdd751-81dd-49e4-870d-a437ec1603b5/file

[6] https://nos.nl/artikel/2545356-strafhof-vaardigt-arrestatiebevelen-uit-tegen-netanyahu-gallant-en-hamas-leider

[7] https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6334700/bijna-70-procent-van-doden-in-gaza-zijn-vrouwen-en-kinderen.html?

[8] https://www.reuters.com/world/middle-east/un-seeks-world-court-opinion-israels-palestinian-aid-obligations-2024-12-19/

[9] https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2548907-ook-artsen-zonder-grenzen-human-rights-watch-beschuldigen-israel-van-genocide

[10] https://www.mejudice.nl/artikelen/detail/polarisatie-de-kloof-tussen-wetenschap-en-beleid-wordt-alleen-maar-breder