Het zal u niet ontgaan zijn dat de VS weer eens in een politieke discussie zitten over het federale schuldenplafond. De huidige grens van ruim 31 biljoen dollar werd op 19 januari bereikt en daarom zou vanaf vandaag de federale overheid in de VS niet meer automatisch aan alle betalingsverplichtingen kunnen voldoen. Dus wordt nu voor de ruim honderdste keer eenzelfde toneelstukje opgevoerd.

Afgelopen weekend bereikten president Biden en de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden  Kevin McCarthy – uiteraard – een voorlopig akkoord[1] over het schuldenplafond. In dit voorstel staat dat de schuldenlast tot 1 januari 2025 boven het huidige plafond van 31,4 biljoen dollar mag uitkomen. Er is in de deal geen nieuw maximum aangegeven, maar het plafond wordt in feite tijdelijk buiten werking gesteld. Iets wat wel vaker gebeurt.

Zo gebeurde dat onder president Trump maar liefst driemaal[2]. Het is dan ook voorspelbaar goedkoop dat juist hij na het bereiken van dit akkoord riep dat alle Republikeinen tegen zouden moeten stemmen en de VS in gebreke zou moeten blijven wat betreft hun financiële verplichtingen[3]. Iets wat een ramp zou zijn voor dat land, maar ook voor de hele wereld. De VS zijn nog altijd het land waar zo’n vier procent van de wereldbevolking maar liefst een kwart van de wereldeconomie genereert[4]. Dus als dat land zijn verplichtingen niet nakomt zouden de economische gevolgen meteen heel groot zijn.

Inmiddels heeft dit akkoord de eerste horde genomen en heeft een duidelijke meerderheid in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden ingestemd om het schuldenplafond van de federale overheid los te laten[5]. Nu moet het nog door de Senaat, wat ook wel zal lukken en dan is deze zoveelste crisis ook weer afgewend. Vooral sinds 1960 gebeurt dit gemiddeld bijna vaker dan eenmaal per jaar en veel vaker onder Republikeinse presidenten dan onder Democratische[6]. De beeldvorming is anders, een beetje zoals hier, waar de VVD altijd roept dat PvdA’ers niet op het geld kunnen passen, terwijl juist PvdA-ministers van Financiën als Jeroen Dijsselbloem, Wouter Bos, Wim Kok, Wim Duisenberg of Piet Lieftinck hun zaakjes wel degelijk op orde hadden[7].

Het schuldenplafond is met de beste bedoelingen in 1917 ingesteld, vanwege de Eerste Wereldoorlog[8]. Tot dan moest elke begrotingsverhoging apart door de beide kamers van het Congres en dat was uiteraard erg vertragend voor de oorlogsinspanning. Nu kon de federale overheid in een keer behoorlijk wat vooruit. Maar ja, zoals wel vaker levert goedbedoeld iets op dat helemaal niet meer goed is op termijn.

Maar wacht eens even, het is toch wel belangrijk dat de staatsschuld van de VS niet blijft stijgen, daar zadel je de mensen na je toch mee op? U en ik moeten toch ook op onze centen letten?

Inderdaad; u en ik wel, maar de federale overheid van de VS eigenlijk niet. Zij zijn via de Fed een geldmaker en u en ik zijn alleen maar een geldgebruiker[9]. Dat is altijd al een groot verschil voor een land met een eigen munt, maar de VS hebben ook nog als voordeel dat ze met de dollar dé wereldmunt maken. In feite kan de federale overheid dus volop schulden maken of geld laten bijmaken, het enige remmende instrument daarbij is inflatie en die valt nog wel mee. Je zit als VS dus echt niet zomaar in Turkse toestanden[10] en daardoor is de federale schuld schuld helemaal niet zo erg en totaal niet te vergelijken met gewone schulden. Alleen snappen blijkbaar nogal wat politici in de VS dit niet meer, vandaar nu steeds zo’n rituele dans om de zoveel tijd.

Nou ja, waarschijnlijk komt het ze ook wel gewoon goed uit; kun je weer eens je tegenstander in een kwaad daglicht zetten. Iets waar de politiek in de VS momenteel vooral mee bezig lijkt te zijn en zeer zeker flink wat Republikeinen. Die partij wordt nog altijd veel te veel door Trump gedomineerd.

[1] https://nos.nl/artikel/2476743-biden-en-republikeinen-bereiken-akkoord-over-schuldenplafond-congres-nu-aan-zet

[2] https://www.crfb.org/papers/qa-everything-you-should-know-about-debt-ceiling

[3] https://www.thebulwark.com/why-trump-wants-u-s-to-default-on-debt/

[4] https://www.populationu.com/gen/countries-by-gdp

[5] https://nos.nl/artikel/2477266-amerikaans-huis-van-afgevaardigden-achter-verhogen-schuldenplafond

[6] https://www.cfr.org/backgrounder/what-happens-when-us-hits-its-debt-ceiling

[7] https://wassenaar.pvda.nl/nieuws/pvda-let-op-de-centen/

[8] https://www.investopedia.com/terms/d/debt-ceiling.asp

[9] https://link.springer.com/article/10.1007/s10818-020-09302-8

[10] https://www.rtlnieuws.nl/economie/artikel/5278366/turkije-erdogan-inflatie-36-procent-lira

Deel deze column