Maandag 23 mei 2022

Eerlijk gezegd heb ik pas door Payton Gendron, de achttienjarige witte jongen die onlangs tien mensen vermoordde in een zwarte wijk in Buffalo in New York, echt gehoord van de ‘omvolkingstheorie’[1]. Uiteraard weet ik nog wel dat Thierry Baudet het hier in 2017 tijdens de campagne had over de ‘homeopathische verdunning’ van het Nederlandse volk[2]. Maar goed die zegt wel meer dingen die laten blijken dat hij van echte wetenschap geen verstand heeft. Homeopathie werkt namelijk niet[3], dus kan ik weinig met zo’n uitspraak.

De inspiratie voor deze gedachten komt uit de ‘The Great Replacement’, in Nederland dus bekend als de omvolkingstheorie. Deze theorie is sterk gebaseerd op het boek The Passing of the Great Race van Madison Grant uit 1918[4]. Dit boek gaat over Madisons angst voor race suicide: het idee dat immigranten het witte ras in Amerika en hun Europese cultuur (sic!) zullen vernietigen. Nu is ras bij mensen een biologisch onzinnig begrip, dan zou je echt een fokprogramma moeten hebben. Maar Grant heeft met zijn boek wel grote invloed op de immigratiewet van 1924, die vooral immigratie inperkte vanuit Azië en de Oost-Europese landen waar Joden vandaan kwamen[5].

Al met al is de omvolkingstheorie daarmee een samenzweringstheorie van witte supremacisten die beweren dat het eigen witte volk en de eigen witte cultuur ten onder dreigt te gaan en wordt vervangen door buitenstaanders, zoals zwarte mensen en immigranten. Dat zou een doelbewust plan zijn van een elite die ze vaak als kosmopolitisch en soms als Joods afschilderen. Antisemitisme, antizwart racisme, immigrantenhaat en het beeld van een bedreigde (witte) bevolking gaan dus hand in hand in de omvolkingstheorie en bieden een soort van vrijbrief om dat aan te pakken[6].

Die laatste verwijzing is naar het uitstekende overzichtsartikel van Jacob Boersema, waar ik veel voor deze column uitgehaald heb, en daarin kun je ook zien hoe de aanslag in Buffalo past in een patroon. In 2015 vermoordde een witte man in een zwarte kerk in Charleston in de VS negen mensen. Hij had sympathieën voor nazi’s en apartheid in Zuid-Afrika en haatte zwarte Amerikanen. In de Amerikaanse stad Pittsburgh schoot in 2018 een witte man elf Joodse synagogebezoekers dood. De dader hield Joodse mensen verantwoordelijk voor het orkestreren van een ‘immigranteninvasie’. Het jaar daarop opende een andere witte man het vuur in een Walmart in El Paso, waarbij 23 mensen omkwamen. Hij vertelde de politie dat hij boos was over de ‘Hispanic invasie van Texas’ en dat hij Mexicanen wilde doden.

Nu zijn dit allemaal voorbeelden uit de VS, maar in Europa vermoordde Anders Breivik in 2011 op het eiland Utøya 77 mensen omdat hij vreesde voor omvolking aangezwengeld door de elite[7]. En een deel van het manifest van de dader in Buffalo kwam uit het manifest van de witte supremacist Brenton Harrison Tarrent, die in 2019 in Christchurch in Nieuw-Zeeland 49 mensen doodschoot in een moskee. Op sociale media zijn zowel de ideologie van de omvolkingstheorie als een ‘operationeel script’ van vorige aanslagen beschikbaar voor aspirant-daders[8].

Naast Thierry Baudet is PVV-leider Geert Wilders een aanhanger volgens zijn tweet in 2020[9]. Zijn voormalig rechterhand Martin Bosma publiceerde in 2015 het boek Minderheid in eigen land waarin hij wit Nederland waarschuwt voor hetzelfde lot als de witte minderheid in Zuid-Afrika die de politieke macht verloor[10]. En ook het randdeel van de publieke omroep laat de theorie promoten en terecht roept dat vragen op [11]. Verder is in Europa de Hongaarse premier Viktor Orbán een vurig aanhanger van deze theorie, het zal u niet verbazen. Hij organiseerde vorige week nog een groot congres om de theorie te promoten[12].

Ik moet zeggen als ik het rijtje aanhangers zo bij elkaar gezet zie, zou ik bijna gaan hopen dat de theorie werkelijkheid wordt en zij omvolkt worden. Kunnen we tenminste weer een beetje normaal met elkaar gaan doen.


[1] https://edition.cnn.com/2022/05/15/us/payton-gendron-buffalo-shooting-suspect-what-we-know/index.html

[2] https://medium.com/@sanderphilipse/dit-is-het-slecht-verhulde-nazi-gedachtegoed-van-thierry-baudet-3464b8efdc91

[3] https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/baat-het-niet-het-schaadt-wel

[4] https://books.google.nl/books/about/The_Passing_of_the_Great_Race.html?id=reh_r_6sLmkC&redir_esc=y

[5] https://history.house.gov/Historical-Highlights/1901-1950/The-Immigration-Act-of-1924/

[6] https://www.oneworld.nl/lezen/discriminatie/de-racistische-omvolkingstheorie-van-buffalo-tot-baudet/

[7] https://www.nu.nl/buitenland/6147150/tien-jaar-na-utya-hoe-staat-het-nu-met-extreemrechts-in-noorwegen.html

[8] https://nos.nl/artikel/2297955-breivik-en-tarrant-als-helden-rechts-extremistisch-terrorisme-in-opkomst

[9] https://twitter.com/geertwilderspvv/status/1231163918959153152

[10] https://www.bruna.nl/boeken/minderheid-in-eigen-land-9789085912026

[11] https://nos.nl/artikel/2429432-kamer-uit-zorgen-over-omvolkings-uitzending-on-levensgevaarlijk

[12] https://www.standaard.be/cnt/dmf20220519_97366448

Deel deze column