dinsdag 8 december 2020

Vandaag zijn de eerste coronavaccins uitgezet in het VK[1], je zou dat wel een heel bijzonder moment mogen noemen. Rusland was net eerder met het vaccineren, maar er zijn over dat Spoetnik V-vaccin nog veel vragen[2]. Ten eerste is de derde testfase min of meer overgeslagen en ook zijn de resultaten van wat er wel getest is niet in te zien. Opschalen van de productie is ook nog een groot probleem. Vandaar waarschijnlijk dat maar twee miljoen vaccins beschikbaar komen en nog lang niet de beloofde 200 miljoen[3].
Maar goed, het gaat nu echt beginnen en ik denk dat vrijwel niemand dit voorjaar verwacht had dat het zo snel zou lukken. Normaal duurt het jaren voor er een nieuw vaccin is[4]. Het geeft weer eens aan dat er veel kan als er met zijn allen hard aan gewerkt wordt. En dat geeft ook hoop voor als we het klimaatbeleid eens echt gaan aanpakken.

Dat het ontwikkelen van deze vaccins zo snel heeft kunnen gaan, is omdat iedereen er keihard aan gewerkt heeft en er ook veel overheidsgeld voor beschikbaar is gesteld. Daarnaast zijn alle testfasen door elkaar uitgevoerd. Omdat daarbij wel dezelfde betrouwbaarheidsregels zijn gehanteerd lever je hiermee niets in van de veiligheidseisen die aan vaccins gesteld worden[5]. Het hielp ook dat het SARS-CoV-2 virus, zoals het coronavirus officieel heet, een relatief simpel virus is dat nog nauwelijks ingrijpend muteert. Dat heeft het ook nog niet nodig om volop nieuwe slachtoffers te vinden. Meer dan 80% van de wereldbevolking heeft nog geen Covid-19 gehad, als we de getallen van oktober mogen doortrekken[6].

Mocht het virus overigens wel gaan muteren dan is dat niet zo’n groot probleem. Zowel Pfizer als  AstraZeneca kunnen het vaccin dan snel aanpassen. Neem het AstraZeneca vaccin dat werkt met ongevaarlijke verkoudsheidsvirussen die door genetische modificatie een heel klein stukje van het SARS-CoV-2 virus bij zich dragen. Op die manier wordt het menselijk immuunsysteem geactiveerd om antilichamen tegen het coronavirus aan te maken. Dus zonder dat je daadwerkelijk de ziekte  krijgt en andere  mensen infecteert. Bij mutaties is zo’n gencode relatief makkelijk aan te passen en hoeft niet een geheel nieuw vaccin te worden ontwikkeld.
En nee, dit genetisch gemodificeerde materiaal komt niet in je celkern bij het DNA terecht en daarmee dus ook niet in je eigen genetische materiaal[7]. Het wordt na enige tijd ook gewoon weer afgebroken. Deze techniek wordt al langer gebruikt voor medicijnen en daardoor kon het ook zo snel gebruikt worden bij de ontwikkeling van deze vaccins[8].

Tja en dan de bijwerkingen. Die zullen er ongetwijfeld zijn, maar of dat dan nou breed meer wordt dan de gebruikelijke zoals een dag wat verhoging of een pijnlijke plek op de arm is nu niet de verwachting. De coronavaccins zijn uitgebreider dan normaal getest, over het algemeen op 30.000 tot 60.000 mensen. Echt ernstiger bijwerkingen van vaccins komen eigenlijk altijd in de eerste zes weken, dus in de testfase, want ze geven vooral een boost. Langetermijneffecten zijn er in feite nooit, maar uitsluiten dat er iets gebeurt kun je uiteraard niet en de vaccins zijn bedoeld voor heel veel mensen. Dus ook mooi dat er zelfs een speciaal Europees bewakingssysteem is opgezet om des te sneller te kunnen ingrijpen[9] mocht er wel iets zijn. En omdat het allemaal zo snel moest, en men geen financiële buffers kon opbouwen, is het ook nog wel te begrijpen dat farmacieconcerns niet als enige eventuele financiële claims willen dragen[10].

Hoe dan ook. Eén ding is in ieder geval wel zeker: Covid-19 zorgt voor heel, heel, heel veel bijwerkingen, ook op de lange termijn[11].


[1]https://www.bbc.com/news/uk-55227325

[2]https://www.bbc.com/news/world-europe-55221785

[3]https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/ik-mocht-gewoon-praten-met-de-russen-die-een-corona-vaccin-kwamen-halen-dat-is-zeldzaam~b1613088/

[4]https://www.bprc.nl/nl/blog/waarom-duurt-de-ontwikkeling-van-een-vaccin-zo-lang

[5]https://www.hartvannederland.nl/nieuws/2020/coronavaccin-veilig-snel-mutaties/

[6]https://www.bbc.com/news/world-54422023

[7]https://sciencefeedback.co/claimreview/contrary-to-popular-claim-on-social-media-rna-vaccines-do-not-alter-our-dna/

[8]https://www.researchgate.net/publication/335373402_Three_decades_of_messenger_RNA_vaccine_development

[9]https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/02/vaccineren-zijn-de-koelkasten-er-a4022345

[10]https://www.ad.nl/binnenland/bijwerkingen-over-vijf-jaar-bij-coronavaccin-dan-betaalt-nederland-mee-aan-schadeclaims~a2b1e518/

[11]https://www.bbc.com/news/health-54296223

Deel deze column