dinsdag 15 september 2020
Door de brand in het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos is de discussie over de opvang van vluchtelingen in Europa terecht weer op de agenda gekomen[1]. Het is namelijk niet zo dat wie zijn ogen ervoor sluit van het vraagstuk af is. Sterker nog, het vluchtelingenvraagstuk zal alleen nog maar ingewikkelder worden en dan helpt wegkijken niet echt.
Momenteel zijn er wereldwijd ongeveer 80 miljoen mensen op de vlucht[2], dat is ruim 1 procent van de wereldbevolking. De cijfers van de UNHCR laten ook zien dat daarvan ongeveer 85% in de eigen regio wordt opgevangen. Dit kan anders worden, geschat wordt door de Internationale Organisatie voor Migratie dat het aantal vluchtelingen door de voortgaande klimaatcrisis wel eens vele malen hoger kan worden en tot over het miljard kan groeien[3].
Wie vluchteling is staat omschreven in het internationale Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties[4]. Dit verdrag werd opgesteld in 1951, uiteraard met in het achterhoofd de situatie van de mensen die waren gevlucht tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Kern van het verdrag is dat vluchtelingen asiel kunnen aanvragen en niet mogen worden teruggestuurd naar een land waar hun leven gevaar loopt. In het eerste jaar ondertekenden ruim 100 landen dit verdrag. Inmiddels zijn er meer dan 150 landen aangesloten, waaronder ook Nederland dat zich in 1956 aansloot.
Sinds 2013 is het aantal vluchtelingen dat asiel aanvraagt in Europa sterk gestegen van 200.000 per jaar naar ruim 600.000. In 2015 en 2016 kwamen er zelfs tweemaal zoveel, maar de laatste jaren is het aantal weer terug naar zo’n 600.000 mensen[5]. Dat lijkt op het eerste gezicht veel, maar dit is ongeveer 0,12% van het inwoneraantal van de EU.
In 2019 deden in Nederland 22.533 asielzoekers voor het eerst een asielverzoek in Nederland. In 2018 ging dat om 20.353 nieuwe asielverzoeken, dus ook ongeveer zo’n 0,12% van de bevolking. Syrië was in 2019 opnieuw het herkomstland met de meeste asielzoekers (16%), gevolgd door Nigeria (9%) en Iran (7%), dit allemaal volgens cijfers van VluchtelingenWerk Nederland[6].
Zij geven ook aan dat wat heel Europa betreft Duitsland en Frankrijk ruim 40% van alle asielzoekers opvangen. Nu zijn dit landen met een behoorlijk grote maakindustrie, die dan ook graag hun werknemersaantal op peil willen houden.
Voorstanders van een ruimhartige asielprocedure wijzen er dan ook vaak op dat heel Europa deze mensen over het algemeen goed kan gebruiken, want de vruchtbaarheidscijfers (aantal kinderen per vrouw) lopen overal fors terug. Op dit moment is in Europa dit cijfer gedaald naar 1,6 gemiddeld[7]. Veel te laag om de bevolking op peil te houden, daarvoor is een vruchtbaarheidscijfer van 2,2 nodig.
Het is dan ook niet toevallig dat in een land als Hongarije, waar de leider Viktor Orbán zich er graag op laat voorstaan geen vluchtelingen toe te laten[8], er sinds eind 2018 een wet geldt waardoor bedrijven hun werknemers kunnen verplichten om 400 uur per jaar over te werken[9]. Ze hoeven die uren pas na drie jaar uit te betalen en dat laatste is niet eens helemaal zeker, gezien de vele uitzonderingen die mogelijk zijn.
Helaas is de vluchtelingendiscussie wel wat veel gekaapt door populistische partijen. Op zich is namelijk goed te begrijpen dat mensen moeite hebben met al te grote aantallen vluchtelingen. Je kunt het dus ook zeker niet vrij laten dat mensen naar Europa komen, ook ik wil namelijk wel dat mijn AOW als ik eraan toe ben wordt uitgekeerd en mijn land niet is ingestort door het grote aantal vluchtelingen. En het lijkt me ook inderdaad niet makkelijk om in Zuid-Italië of op de Griekse eilanden met zoveel vluchtelingen geconfronteerd te worden[10].
Vaak wordt ook gedacht dat als je laagopgeleid bent, je ook veel meer concurrentie kunt verwachten door de opgenomen vluchtelingen in een land. In eerste instantie zal dat ook best zo zijn, zij zullen vaak onder hun niveau moeten beginnen en nu met de coronacrisis zal die druk vermoedelijk ook toenemen. Toch pakt het op de langere termijn anders uit dan je zou verwachten. De algehele werkloosheid gaat na de komst van asielzoekers opvallend genoeg juist omlaag en als zij zich permanent vestigen, wordt hun macro-economische invloed helemaal positief[11]. Ervan uitgaande dat de coronacrisis ook weer voorbijgaat, zou dit ook nu weer op kunnen gaan.
Het lijkt er dus op dat de woorden van Merkel: “Wir schaffen das” eigenlijk wel kloppen. Laten we er nu voor zorgen dat vluchtelingen fatsoenlijk worden opgevangen en dat ze een redelijk snelle asielprocedure kunnen doorlopen op basis van heldere criteria met daarna een eerlijke verdeling van de lusten en lasten over de Europese landen. Dan kunnen we met begrip voor elkaars standpunten er toch veel beter uitkomen dan nu.
Voor de vluchtelingen, maar ook voor onszelf.
[1]https://www.trouw.nl/buitenland/chaos-op-lesbos-na-afbranden-kamp-moria-situatie-als-deze-was-bijna-onvermijdelijk~ba398a90/
[2]https://www.unhcr.org/nl/2020/06/global-trends-2019/
[3]https://www.iom.int/migration-and-climate-change
[4]https://wetten.overheid.nl/BWBV0001002/1956-08-01
[5]https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Asylum_statistics/nl
[6]https://www.vluchtelingenwerk.nl/feiten-cijfers/cijfers-over-vluchtelingen-nederland-europa-wereldwijd
[7]https://www.blikopnieuws.nl/nieuws/272971/er-worden-te-weinig-kinderen-geboren-in-europa.html
[8]https://www.groene.nl/artikel/boedapest-als-broedplaats
[9]https://www.globalinfo.nl/Nieuws/hongarije-en-de-slavenwet
[10]https://sceptr.net/2020/03/griekse-bevolking-verzet-zich-tegen-migratiestroom-uit-turkije/
[11]https://advances.sciencemag.org/content/4/6/eaaq0883
Geef een reactie