woensdag 9 oktober 2019
Ruim twaalf jaar geleden begon ik als eerste gedeputeerde in Nederland met klimaat in de portefeuille. Achteraf kunnen we constateren dat dit toch nog te vroeg was, zeker toen de financiële crisis vanaf 2008 elke maatschappelijke bereidheid tot verandering deed verdampen.
Dan lijkt het nu heel anders. Het kan u niet ontgaan zijn dat er de laatste tijd wereldwijd volop acties zijn voor een strenger klimaatbeleid[1]. Ook in Nederland; zo was de klimaatmars eind september een succes[2], kan ik uit eigen ervaring zeggen. Inmiddels vinden er ook blokkades plaats voor meer overheidsinzet voor het klimaat[3].
Het is duidelijk dat de maatschappelijke druk breed groeit omdat er meer moet gebeuren. Hierbij helpt zeker ook het stilleggen van allerlei projecten vanwege het stikstofprobleem, na het ongeldig verklaren eind mei door de Raad van State van het overheidsprogramma aanpak stikstof[4]. Samen met de provincies is de rijksoverheid nu volop bezig om hiervoor nieuw beleid te ontwikkelen[5]. Net daarna kwam ook het klimaatakkoord uit[6], waarin alle overheidslagen met maatschappelijke organisaties en grotere bedrijven meer dan 600 afspraken maken om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met de helft terug te dringen. Dit najaar zullen daar de eerste uitwerkingen voor volgen van de betrokkenen.
Eindelijk gebeurt er dus weer echt iets aan klimaatbeleid en dat mag ook wel. Er zijn nu genoeg aanwijzingen dat de opwarming op aarde vanuit de dampkring komt, van alle kanten tegelijk, dus is er duidelijk een broeikaseffect aan de gang. De wereld is tegenwoordig gemiddeld ongeveer een graad warmer dan anderhalve eeuw geleden, met twee graden op onze hoogte en drie graden bij de polen. Industriële verbrandingsgassen zijn de voornaamste oorzaak, daarover is de wetenschap het wel ongeveer eens[7].
Nu zeggen tegenstanders vaak dat er ook allerlei klimaatveranderingen waren in de eeuwen daarvoor. Rond het jaar 1000 stichtten de Vikingen op Groenland dorpjes en verbouwden mensen in Engeland volop druiven voor wijn. Ook komen onder de gletsjers soms bossen vandaan die daar al in de Romeinse tijd groeiden en toen waren er nog geen industriële broeikasgassen, aldus Maarten Keulemans in een goed overzichtsartikel in de Volkskrant[8].
Het blijkt dat dit regionale warmteperiodes waren. Onder Zwitserse leiding zijn de klimaatgegevens van de afgelopen tweeduizend jaar uitgezet op de wereldkaart en zo zag men enorme verschillen[9]. De Romeinse warme periode drong pas vijf eeuwen later uit Europa door tot de rest van de wereld, en de middeleeuwse warmte van de Vikingen en de Britse wijnboeren vond maar plaats op 40 procent van de aardbol tegelijk. Met de huidige opwarming is dat compleet anders, blijkt uit de nieuwste analyses[10]. Die slaat vanaf het midden van de vorige eeuw overal tegelijk toe en in een ongekende ruimtelijke consistentie.
Wetenschappelijke eensluidendheid, maatschappelijke druk, overheden die ermee aan de slag willen evenals maatschappelijke organisaties en grote bedrijven; het kan dus niet meer misgaan met het klimaatbeleid zou je zeggen. Nou, de ervaring als klimaatgedeputeerde heeft me geleerd dat iedereen een goed klimaatbeleid wil, daar vrijwillig echter niet veel voor overheeft en dat je al heel veel moet doen om de situatie niet slechter te laten worden. Kortom je ziet niets verbeteren, maar je moet er wel lange tijd veel geld in stoppen en iedereen gaat dat merken.
Inderdaad, lastig. Maar wel nodig, anders is het nog steeds mogelijk dat het onvoorstelbare toch voorstelbaar wordt[11]. En dat lijkt gelukkig bijna niemand nu meer te willen riskeren. Aan de slag dus!
[1]https://globalclimatestrike.net/
[2]https://www.nu.nl/binnenland/5999392/gigantische-opkomst-bij-klimaatmars-door-den-haag.html
[3]https://rebellion.earth/international-rebellion/
[4]https://www.raadvanstate.nl/programma-aanpak/
[5]https://www.bij12.nl/onderwerpen/programma-aanpak-stikstof/
[6]https://www.klimaatakkoord.nl/
[7]https://www.knmi.nl/producten-en-diensten/klimaatverandering
[8]https://www.volkskrant.nl/wetenschap/duidelijker-wordt-het-niet-de-klimaatverandering-van-nu-is-echt-uniek~b6d1c9df/
[9]https://www.nature.com/articles/s41586-019-1401-2
[10]https://www.nature.com/articles/s41561-019-0402-y
[11]https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/de-kersttoespraak-van-beatrix-uit-1988-is-heel-actueel-langzaam-sterft-de-aarde~ba67866b/
Geef een reactie