Kernenergie: klaar voor de volgende ronde?

woensdag 7 november 2018

Het meer in gaan zetten van kernenergie is opeens behoorlijk op de maatschappelijke agenda gezet. Arjen Lubach besteedt er in zijn laatste programma een lang item aan[1] en VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff stelt het voor als onlosmakelijk deel van de oplossing voor het klimaatprobleem[2].
Aangegeven wordt hierbij vaak dat het IPCC, het intergouvernementele panel voor klimaatverandering, dit ook adviseert[3]. Dat is wellicht wat te kort door de bocht, want het IPCC adviseert helemaal niet over uitvoeringsmaatregelen maar wijst op scenario’s en de gevolgen van keuzes[4]. Maar toch, kernenergie wordt inderdaad onder klimaatwetenschappers bepaald niet afgewezen.

Waar hebben we het over? Kernenergie ontstaat door de atoomkernen van uraniumerts te splijten in lichtere atoomkernen, waarbij een grote hoeveelheid energie vrijkomt. Dit warmt water in de reactor op tot stoom, wat de turbines aandrijft die elektriciteit opwekken. De energie vanuit het uranium wordt voor ongeveer 30 procent omgezet in elektriciteit[5].
Uranium is niet hernieuwbaar, maar de voorraad goedkoop te winnen uranium is voldoende om ongeveer 100 tot 200 jaar[6] lang voldoende elektriciteit te maken. Daarnaast kunnen ook andere radioactieve elementen gebruikt worden, zoals het veel veiliger thorium, al is dat in de praktijk nog ver weg[7].
Er is voorlopig genoeg uranium en het is goedkoop, net als het draaiende houden van een kerncentrale. Kerncentrales zelf zijn wel heel erg duur. De laatste die nu in Engeland gebouwd worden zijn driemaal zo duur als een vergelijkbare gascentrale en door het vaste afgesproken bedrag ervoor is de stroomprijs dan ook hoog[8]. Ook bij de ontmanteling van centrales moet er vaak geld bij[9].

Het grote voordeel is dat kerncentrales zelf geen CO2 uitstoten. Er is wel sprake van CO2-uitstoot bij de winning en de bewerking van het uraniumerts, bij de bouw van de kerncentrale, het transport van de kernbrandstof en bij de afbraak van de centrale. Maar dat geldt natuurlijk ook voor de productie van bijvoorbeeld windmolens en zonnepanelen. Over de omvang van deze indirecte CO2-uitstoot van kerncentrales zijn vrij weinig gegevens beschikbaar, maar deze wordt wel ruim hoger geschat dan bij windenergie[10].

Nadelen van kerncentrales[11] zijn het afval dat door de straling eruit voor honderdduizenden jaren gevaarlijk blijft en waar we dus wel heel veel generaties mee opzadelen, naast het gevaar van een volledige kernsmelting. Zo’n meltdown gebeurde in 1986 bij het ongeluk in Tsjernobyl (Oekraïne, toen Sovjet-Unie) en in 2011 in Fukushima (Japan) als gevolg van de zeebeving en tsunami. Van oudsher is er vanwege deze gevaren veel maatschappelijk verzet tegen kerncentrales[12]. Bij de modernste ontwerpen is koeling van buitenaf overigens niet meer nodig en is de kans op een meltdown dan ook veel kleiner.

Ik ben nog niet helemaal overtuigd, vooral niet door het afval en de kosten, maar laat het gesprek over kernenergie maar weer eens gevoerd worden. Uiteindelijk zijn er nu wereldwijd ruim 450 kernreactoren in gebruik[13]. Het kan geen kwaad om daar weer eens over te discussiëren lijkt me.

[1] https://www.youtube.com/watch?v=YjFWiMJdotM

[2] https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2258074-dijkhoff-klimaatdoelen-onhaalbaar-zonder-nieuwe-kerncentrales.html

[3] http://world-nuclear-news.org/Articles/UN-report-shows-increased-need-for-nuclear

[4] https://wisenederland.nl/kernenergie-en-het-ippc-hoe-zit-het

[5] http://www.kernenergie.nl/

[6] http://www.oecd-nea.org/ndd/pubs/2016/7301-uranium-2016.pdf

[7] https://www.groenerekenkamer.nl/2464/kernenergie-maar-dan-uit-een-veilige-bron-thorium/

[8] https://www.deingenieur.nl/artikel/groen-licht-voor-nieuwe-kerncentrales-engeland

[9] https://www.fluxenergie.nl/oude-kerncentrales-kosten-overheid-opnieuw-honderden-miljoenen/

[10] https://wisenederland.nl/kernenergie/

[11] https://www.laka.org/

[12] https://www.stopkernenergie.nl/

[13] https://www.nucleairforum.be/thema/wereldwijd/kernenergie-wereldwijd