maandag 22 juli 2019

Met enige aarzeling schrijf ik deze column, maar onlangs las ik dat oud-politicus Wim Mateman van het CDA is overleden. Hij was onder meer raadslid, wethouder en tussen 1979 en 1998 Tweede Kamerlid voor die partij.[1] Niet iedereen zal hem (nog) kennen, maar mij viel het zeker op en ik zal uitleggen waarom.

Op zaterdag 7 juli 1990 schreef Mateman in de rubriek Podium van Trouw een open brief aan toenmalig minister van Verkeer Hanja Maij-Weggen[2]. Zij wilde toch proberen om het autoverkeer wat te gaan reguleren, ik formuleer het bewust heel voorzichtig. Mateman, die naar eigen zeggen altijd met veel plezier achter het stuur van zijn Zweedse automobiel plaatsnam, kapittelde haar onder andere in Trouw hierover[3].
Als toenmalige voorzitter van de PvdA-werkgroep Milieu en Energie schreef ik samen met een lid van die werkgroep, Jaap Kolpa, op 13 juli een reactie daarop in Trouw. Hierin uitten wij onze verbazing over Matemans positieve verhaal gezien de behoorlijk grote maatschappelijke kosten van het autoverkeer qua vervuiling, maar toch ook door het grote aantal doden en gewonden (toen jaarlijks 1.600 resp. 50.000 in Nederland) in het verkeer. Er reageerde nog iemand anders, deels ook op ons stuk en daarna bleef het stil.
Na een week of twee informeerde ik eens bij de redactie van Podium of er niet een reactie van Mateman te verwachten zou zijn, meestal was dat wel gebruikelijk. “Weet u dat dan niet?”, was de wat verbaasde reactie. “Zijn jongste zoon is onlangs bij een verkeersongeluk om het leven gekomen.” Afschuwelijk natuurlijk en een wel heel wrange illustratie van een groot nadeel van het (auto)verkeer.

Nieuwe cijfers van de World Health Organization (WHO) laten zien hoe het nu met de wereldwijde verkeersveiligheid is gesteld. Daaruit blijkt dat er nog steeds heel veel doden vallen in het verkeer. Jaarlijks ligt het aantal nu wereldwijd op 1,35 miljoen slachtoffers[4]. Dit zijn er ruim 3.500 per dag oftewel zo’n zeven (!) Boeing 747 Jumbo’s. Uiteraard zijn er ook veel meer verkeersdeelnemers dan vliegpassagiers, maar naar verhouding schat ik dat er dan om de dag een vliegtuig uit de lucht vallen. Ik denk toch niet dat we dat bij de luchtvaart zouden accepteren. Extra triest is dat voor jongeren van 5 tot 29 jaar een verkeersongeval doodsoorzaak nummer één blijkt te zijn.

Wel noteert de WHO een vermindering van het aantal verkeersdoden in 48 landen met een midden- of hoog inkomen, zoals in de EU. Specifiek in Nederland zijn er nu bijna 700 doden en 22.500 gewonden in het verkeer[5]. Buiten Europa nemen in Amerika, Australië, Japan en China het aantal slachtoffers af.
Keerzijde van het verhaal is dat in geen énkel land met een laag inkomen het aantal verkeersslachtoffers afnam, grotendeels omdat het daar aan maatregelen ontbreekt. Het percentage slachtoffers in het verkeer is in Afrika het hoogste. Per 100.000 inwoners vinden 26,6 mensen de dood in het verkeer, waar dat er in de EU zo’n 5 per 100.000 mensen zijn, volgens specifieke cijfers van de EU[6].

Iedereen die het van nabij meemaakt weet hoe een groot drama een verkeersdode vaak oplevert. Mateman zelf vertelt hoe zijn leven instortte in een interview dat ik nu vond met de Volkskrant uit 1997[7]. Ik denk dus dat we toch echt nog veel meer ons best zouden moeten doen om het aantal verkeersslachtoffers naar beneden te brengen.

[1] https://www.gelderlander.nl/aalten/oud-politicus-wim-mateman-cda-uit-aalten-overleden~a4b12d48/

[2] https://www.parlement.com/id/vg09llpsgcwi/j_r_h_hanja_maij_weggen

[3] https://www.nrc.nl/nieuws/1990/07/16/maij-en-rechtervleugel-cda-ruzien-over-auto-6935542-a1152580

[4] https://www.who.int/violence_injury_prevention/road_safety_status/2018/en/

[5] https://www.cbs.nl/nl-nl/maatschappij/verkeer-en-vervoer/transport-en-mobiliteit/mobiliteit/verkeersongevallen/categorie-verkeersongevallen/doden-en-gewonden-in-het-wegverkeer

[6] http://www.europarl.europa.eu/news/nl/headlines/society/20190410STO36615/aantal-verkeersdoden-in-de-eu-infografiek

[7] https://www.volkskrant.nl/mensen/ik-wil-mijn-hand-niet-ophouden~bd60e78a/

Deel deze column