Vakantiedruk

woensdag 1 mei 2019

Bijna een jaar geleden schreef ik een column over vakanties[1], die ik eindigde met: “Het fenomeen begint zich aardig in zijn eigen staart te bijten, maar dat is wellicht een andere column waard.” Aan het begin van een nieuwe zomervakantieperiode is het wel eens tijd om die andere column te maken.

Het toenemend aantal vakantiegangers in de jaren zeventig van de vorige eeuw naar een beperkt aantal locaties leidde tot het verschijnsel massatoerisme[2]. Exemplarisch hierbij is ook het ontstaan van D-Reizen[3], ooit begonnen door een bonnenactie in de jaren zestig bij de supermarkt van Dirk van den Broek.
De zorgen over het massatoerisme beperkten zich eerst tot vooral lokale verschijnselen als vervuiling door het afval en de bouw van appartementsblokkendozen, die de oorspronkelijke leuke dorpjes compleet veranderden[4]. De Spaanse costa’s werden volgebouwd in de jaren zestig, de Portugese Algarve in de jaren zeventig en Turkije in de jaren tachtig. Toerisme groeit inmiddels wel uit tot een belangrijke economische sector, die nu 10 procent van de wereldwijde economie uitmaakt[5]. De laatste twintig jaar wordt de zorg over het totale effect van het toerisme op het milieu wel steeds sterker[6].

Een van de belangrijkste oorzaken van vervuiling door vakantie is de reis zelf. Meer dan 80 procent van de Nederlanders boekt jaarlijks een of meerdere vakanties, totaal 36 miljoen reizen[7]. Sinds het economisch weer beter gaat, zijn meer dan 19 miljoen van die reizen naar het buitenland. Het meest is dat wel naar de (bijna) buurlanden Duitsland (op 1), België (4) en Frankrijk (2) en dit is vaak met de eigen auto. Opmerkelijk genoeg reizen er ook ongeveer 19 miljoen buitenlandse toeristen jaarlijks naar Nederland[8].
Voor de massa zijn zonvakanties met het vliegtuig naar Spanje (op 3) of Griekenland (8) nog favoriet. Opvallend voor mij is dat Turkije ook sterk groeit[9]. In de jaren negentig zag je ook al de opkomst van nieuwe zonbestemmingen als Cyprus, Tunesië of Israël, maar ook bestemmingen buiten Europa. Er is zeker een trend naar apart en heel ver weg[10]. Geen wonder dat het vliegverkeer nu voor het overgrote deel (92 procent) uit niet-zakelijke klanten bestaat[11].
Een andere trend is dat steeds meer mensen ook kortere stedentrips boeken door het jaar heen[12], meestal ook met het vliegtuig. Gevolg is het almaar drukker worden van de populaire binnensteden in Londen, Parijs, Barcelona, Amsterdam, Praag of Venetië[13]. Hier bijt toerisme zich inderdaad steeds meer in zijn eigen staart, want deze bestemmingen lijden echt onder de druk.
Een duidelijke groei zit er ook in de cruisemarkt[14]. De gevolgen voor het milieu zijn hierbij behoorlijk groot[15]. De sector zelf geeft aan meer aan duurzaamheid te willen doen[16], zover is het echter nog niet.

Al met al zorgt toerisme nu voor meer dan acht procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen[17]. Met een jaarlijkse groei van zo’n vier procent in de sector zal dat aandeel dus voorlopig nog stijgen en bij ongewijzigd beleid mogelijk verdubbelen in ruim vijftien jaar.
Wellicht is niet op vakantie gaan hierbij het beste, maar wilt u wel vakantie vieren en er wat aan doen om deze groener te maken, dan is dat soms best eenvoudig[18]. Eigenlijk gewoon er wat meer over nadenken, dat is het vooral. Moet toch lukken lijkt me.

[1] https://petersvisser.nl/2018/05/23/vakantievreugd/

[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Massatoerisme

[3] https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/5724/de-opkomst-van-het-massatoerisme.html

[4] https://www.benidormvoorbeginners.nl/

[5] https://www.wttc.org/about/media-centre/press-releases/press-releases/2019/travel-tourism-continues-strong-growth-above-global-gdp/

[6] http://www.unep.fr/shared/publications/pdf/dtix0592xpa-tourismpolicyen.pdf

[7] https://nos.nl/artikel/2211090-nederlanders-boeken-recordaantal-vakanties-naar-het-buitenland.html

[8] https://www.nrc.nl/nieuws/2019/04/19/amersfoort-de-ideale-bestemming-a3957531

[9] https://nos.nl/artikel/2222110-turkije-weer-in-trek-bij-nederlandse-toeristen.html

[10] https://www.trouw.nl/samenleving/als-je-erbij-wilt-horen-ga-je-heel-ver-weg-op-vakantie~ad1e3edb/

[11] https://www.upinthesky.nl/2018/12/21/slechts-8-procent-van-nederlanders-vliegt-zakelijk/

[12] https://www.voyago.nl/stedencombinaties-worden-steeds-populairder/