woensdag 22 augustus 2018

Sterke leiders zorgen voor stabiliteit in een land en zo zorgen ze dat de economie aantrekt. Dit is dan een vooroordeel, want sterke leiders zijn vaak juist slecht voor de economie[1].

Zo zien we al langere tijd een duidelijke dip in de economie van Turkije, terwijl Erdoğan als geen ander de macht naar zich toe heeft getrokken[2]. In grootte van de economie is Turkije vergelijkbaar met Nederland, maar het land heeft wel ruim 80 miljoen inwoners.

Ook in Rusland zie je al jaren dat de economie niet op gang komt. Zo is de totale economie van Rusland, een land met bijna 145 miljoen inwoners, niet eens tweemaal die van Nederland. Dat we dit land in de wereldpolitiek zo serieus nemen is haast onbegrijpelijk[3]. Ook veel landen in Zuid-Amerika en sub-Sahara-Afrika laten hetzelfde patroon zien[4]. Wonend in Zambia en regelmatig in die periode in Zimbabwe komend zag ik met verbazing hoe arm deze potentieel rijke landen met vruchtbare grond en delfstoffen in werkelijkheid zijn.

Maar China dan, hoor ik u zeggen. Oké, dat land lijkt het economisch wel goed te doen. Maar die ontwikkeling begon door redelijk veel economische vrijheden toe te staan en er is vervolgens wel heel veel van overheidswege gestimuleerd. Of de economie nu echt zo sterk is als de cijfers suggereren is maar de vraag[5]. De uitgangspunten van alle genoemde landen zijn heel verschillend, maar ik zie er dezelfde mechanismen bij hun sterke leiders komen, die bepaald niet helpen voor een goede economische ontwikkeling.

Allereerst gaan ze de tegenmacht ontmantelen. Je moet dan denken aan oppositiepartijen, kritische media, de centrale bank en zeker ook de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. De volgende stap is zelfverrijking inclusief de eigen familie en een heel sterke vriendjespolitiek bij het verdelen van opdrachten. Democratische invloeden van buitenaf worden ook steeds meer geweerd en dat geldt ook voor de radio- en TV-zenders. Zoveel mogelijk worden die teruggebracht naar alleen zenders in de eigen taal. Politieke campagnes via de media, ongeveer het enige wat de oppositie nog kan, worden vaak zelfs verboden. De geschiedenis van het land wordt herschreven en daarmee een sterk nationalistische beeld gemaakt. Dit alles naast het creëren van een grote vijand van buitenaf.
Wettelijke barrières worden in de tussentijd opgeheven, iets wat zeker slaagt met een overweldigende meerderheid. Lukt het dan nog niet dan kun je altijd de verkiezingsuitslag manipuleren. En ach, waarom zou je dat laatste niet gewoon altijd doen?

Zeg dus niet zomaar dat wat er in dit soort landen gebeurt datgene is wat het volk wil, ook al zijn er volop verkiezingen, Er is helemaal de vrijheid niet meer om dat na te gaan. Met een sterke leider komt er meestal een boze geest uit de fles, die zich maar moeilijk weer laat terugstoppen.

Maar het kan gelukkig wel[6].


[1] https://www.researchgate.net/publication/272011448_The_dictator_effect_How_long_years_in_office_affect_economic_development

[2] https://www.finanzen.nl/valuta/nieuws/Erdogan-vergroot-greep-op-centrale-bank-met-een-roetsj-van-de-lira-tot-gevolg-1027355055

[3] http://www.welingelichtekringen.nl/economie/779615/de-benelux-is-net-zo-groot-als-rusland.html

[4] https://www.rnw.org/archive/dictators-ruin-economy

[5] https://www.thebalance.com/china-s-economic-growth-cause-pros-cons-future-3305478

[6] https://opinionator.blogs.nytimes.com/2015/02/13/a-military-manual-for-nonviolent-war/

Deel deze column